ไขข้อข้องใจ ยาแก้แพ้ ยาลดน้ำมูก ต่างกันอย่างไร? - บทความโดยแพทย์

ช่วงหน้าฝน หน้าหนาว ทั้งเด็กเล็ก เด็กโตพากันป่วยบ่อย อีกทั้งเป็นหวัด มีน้ำมูกกันก็เยอะ บางครั้งคุณพ่อคุณแม่ก็เกิดการสับสนในการใช้ยาในเด็ก โดยเฉพาะการใช้ยาแก้แพ้ และยาลดน้ำมูก ว่าควรจะใช้อะไร มันเหมือนหรือต่างกันอย่างไร

โดยอาการ มีน้ำมูก ที่พบได้บ่อยในเด็ก เกิดจาก 2 สาเหตุใหญ่ คือ โรคภูมิแพ้ และ เจ็บป่วยเป็นไข้หวัด ทำให้มีน้ำมูก

โรคภูมิแพ้ เป็นโรคที่แสดงอาการได้หลายระบบในร่างกาย “โรคภูมิแพ้ที่จมูก” เรียก โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ซึ่งจะมีอาการคันจมูก จาม น้ำมูกไหล คัดจมูก เมื่อเกิดปฏิกิริยาอักเสบจากภูมิแพ้ ร่างกายจะหลั่งสาร ชื่อ ฮีสตามีน ซึ่งกระตุ้นให้เกิดอาการต่างๆ ของโรคภูมิแพ้ มีหลายวิธีในการรักษาโรคภูมิแพ้ เช่น การหลีกเลี่ยงสิ่งที่กระตุ้นทำให้เกิดอาการแพ้ การใช้ยาบรรเทาอาการ การฉีดวัคซีนภูมิแพ้

ยารักษาอาการน้ำมูกไหล หรือยาลดน้ำมูก มี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มของยาแอนติฮีสตามีน และยาลดการคั่งของน้ำมูก

ยาแก้แพ้ หรือยาแอนติฮีสตามีน หรือยาต้านฮีสตามีน ยาจะไปป้องกันไม่ให้ฮิสตามีนจับกับตัวรับฮิสตามีนที่อวัยวะต่างๆ ช่วยบรรเทาอาการของโรคภูมิแพ้ ปัจจุบันยาต้านฮีสตามีน แบ่งเป็น 3 รุ่น 
• ยารุ่นที่ 1 เช่นยา chlorpheniramine, diphenhydramine, cyproheptadine, hydroxyzine ยากลุ่มนี้มีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง  ทำให้ง่วงซึม ทำให้เกิดอาการปากแห้ง  คอแห้ง  เสมหะและน้ำมูกเหนียวข้นได้ ยาออกฤทธิ์สั้น ต้องทานวันละ 3-4 ครั้ง
• ยารุ่นที่ 2 เช่น loratadine, cetirizine ยากลุ่มนี้มีข้อดี คือ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ออกฤทธิ์ได้นาน และไม่ค่อยง่วงซึม
• ยารุ่นที่ 3 เช่น fexofenadine,  desloratadine, levocetirizine ยากลุ่มนี้มีข้อดี คือ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ออกฤทธิ์ได้นาน รับประทานเพียงวันละครั้ง  และไม่ง่วงซึม

แนะนำให้ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ ใช้ยาต้านฮิสตามีนรุ่นที่สอง หรือสาม บรรเทาอาการที่เกิดจากฮิสตามีนเช่น จาม น้ำมูกไหล แต่ยาต้านฮีสตามีนรุ่นนี้จะได้ผลน้อยกับอาการคัดจมูก

ยาลดการคั่งของน้ำมูก (decongestant) ช่วยลดอาการคั่งจมูก และทำให้จมูกโล่ง ทำให้หายใจได้สะดวกขึ้น มีแบบชนิดกินและทาภายนอก ตัวอย่างยาชนิดกิน เช่น ยา pseudoephedrine

เนื่องจากมีข้อจำกัดในการใช้ยา ผลข้างเคียงของยา ในเด็กเล็ก แนะนำให้ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยว่า อาการคัดจมูก มีน้ำมูก มีสาเหตุจากการเจ็บป่วย เป็นไข้หวัด หรือเกิดจากโรคภูมิแพ้ เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

ขอบคุณบทความจาก
พญ. ฐิตาภรณ์ วรรณประเสริฐ
เเพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางผิวหนังเด็ก โรงพยาบาลผิวหนังอโศก