ลูกวัยขวบแรก เป็นช่วงวัยแห่งการซึมซับ จดจำ ข้อมูลและเรียนรู้สิ่งแวดล้อมรอบด้าน โดยจะซึมซับและเลียนแบบการกระทำด้วยสิ่งที่รับรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 เท่านั้น ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ต้องรู้จัก เข้าใจ จะได้ส่งเสริมได้อย่างถูกต้องค่ะ
สัมผัสทั้ง 5 สำคัญต่อลูกวัยขวบแรก
การกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาการมีความสำคัญต่อลูกขวบแรก เพราะแม้ลูกวัยนี้จะยังตอบสนองได้ไม่เต็มที่ แต่ก็มีความสามารถในการรับรู้และเข้าใจค่ะ ซึ่งถ้าได้รับการส่งเสริมที่ดีตั้งแต่เล็กๆ ก็จะเป็นพื้นฐานสำคัญต่อยอดสู่วัย 1-3 ปี เป็นช่วงที่เซลล์สมองมีการแบ่งตัวอย่างเต็มที่ การส่งเสริมพัฒนาการผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้แก่ ตาดู หูฟัง มือสัมผัส จมูกได้กลิ่น และลิ้นลิ้มรสค่ะ
คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมพัฒนาการ ไปพร้อมกับการเลี้ยงดูเลยนะคะ
- สบตาและยิ้มกับลูก จะทำให้ลูกมีปฏิกิริยาตอบสนอง เพราะลูกสามารถมองเห็นหน้าพ่อแม่ หรืออาจเล่นจ๊ะเอ๋กับลูกก็ช่วยกระตุ้นความสนใจ ทำให้ลูกเกิดการเรียนรู้เรื่องการมองเห็น และรู้ว่าแม้เวลาที่ไม่เห็นแม่ ความจริงแล้วแม่ไม่ได้ไปไหนแต่ซ่อนอยู่ข้างหลังนั่นเอง
- คุยกับลูก แม้ลูกจะยังไม่สามารถโต้ตอบด้วยคำพูด แต่ก็ไม่ใช่ว่าลูกจะไม่อยากรับฟังเสียงนะคะ เพราะมีงานวิจัยพบว่าลักษณะการรับรู้ของเด็ก จะสนใจฟังเสียงคนมากกว่าเสียงเพลง โดยเฉพาะเมื่อลูกอายุประมาณ 4-5 เดือน จะเริ่มจำแม่ได้ จำเสียงของแม่หรือคนที่คุ้นเคยได้ จึงควรพูดคุยกับลูกเป็นประจำ
- ให้ลูกคว้าจับ จะช่วยให้ลูกได้พัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กมัดใหญ่ คุณพ่อคุณแม่จึงควรเปิดโอกาสและสนับสนุนให้ลูกได้คว้าจับสิ่งต่างๆ ด้วยตนเอง นอกจากนั้น ก็ต้องโอบกอดสัมผัสลูกอย่างสม่ำเสมอ เพราะลูกสามารถรับรู้ถึงความรักของพ่อแม่ ผ่านการสัมผัสอย่างอ่อนโยน ซึ่งจะช่วยให้ลูกมีพัฒนาการทางอารมณ์ที่ดีด้วยค่ะ
- เรียนรู้จากกลิ่น แม้ในระยะแรกลูกจะยังแยกแยะไม่ได้ว่าที่ได้กลิ่นนั้นเป็นกลิ่นอะไร แต่ประสาทสัมผัสด้านนี้ของลูกก็เริ่มทำงานแล้ว ทำให้ยิ่งสะสมการเรียนรู้ที่สุดก็จะสามารถแยกได้ว่ากลิ่นไหนเป็นกลิ่นหอม หรือเหม็น ชอบหรือไม่ชอบ และเริ่มจำแนกกลิ่นต่าง ๆ ได้ชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ เช่น จำกลิ่นนมแม่ได้ จำกลิ่นของคุณแม่ได้ค่ะ
- ชิมได้ไม่อันตราย ธรรมชาติอีกอย่างหนึ่งของลูกวัยขวบแรก คือการหยิบของเข้าปาก ซึ่งเป็นการเรียนรู้ผ่านการสำรวจด้วยปาก คุณพ่อคุณแม่จึงควรดูแลเรื่องความปลอดภัยและความสะอาดของสิ่งต่าง ๆ ที่ลูกอาจคว้าเข้าปากนะคะ
แต่ก็ไม่ควรกังวลหรือกลัวมากเกินไป จนไม่เปิดโอกาสให้ลูกได้เรียนรู้ด้วยตัวเอง สิ่งที่ควรทำเช่นให้ลูกได้จับอาหารกินเอง วิธีนี้จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการตามวัยของลูก ทำให้ลูกรู้สึกมีความสุข มีความพึงพอใจในตัวเองว่าสามารถทำบางสิ่งบางอย่างด้วยตนเองได้ เท่ากับเป็นการสร้าง self esteem ให้ลูกตั้งแต่เล็กๆ ค่ะ